Συγγραφέας: Aupetit Michel

 

Γινώσκετε τί πεποίηκα ὑμῖν; (Ιω 13,12)

Προφανώς όχι! Οι μαθητές δεν καταλαβαίνουν τί είναι αυτό που μόλις έκανε ο Ιησούς. Το πασχαλινό δείπνο που τέλεσε ο Ιησούς δεν είναι ένα απλό δείπνο όπου θα λέγαμε και τη συνηθισμένη προσευχή μάλλον βιαστικά, όπως κάνουμε και εμείς συχνά.

Ο Ιησούς τελεί μια αληθινή μυσταγωγία, τελεί την αληθινή Λειτουργία. Και μάλιστα ο Ιησούς κυριολεκτικά ανατρέπει όλο το εθιμοτυπικό και τα σύμβολα της εποχής εγκαθιδρύοντας αυτή τη Λειτουργία.

Κατά την εποχή του Ιησού, το δείπνο ξεκινούσε πάντοτε όταν ο οικοδεσπότης έπαιρνε το ψωμί και το έκοβε (κλάση του άρτου) μοιράζοντάς το στους συνδαιτημόνες. Το κεντρικό τελετουργικό ήταν η μεγάλη προσευχή-δοξολογία που γινόταν στο τέλος του δείπνου και που σφραγιζόταν από το πλύσιμο των χεριών όλων των παρισταμένων. Μάλιστα ο νεώτερος έπρεπε να σηκωθεί και να πλύνει τα χέρια του οικοδεσπότη, αυτού που προσέφερε το δείπνο. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, ο Ιησούς σηκώνεται ο ίδιος και παίρνοντας τη θέση του νεώτερου μετόχου στο δείπνο ξεκινά να πλένει -ότι τα χέρια- αλλά τα πόδια όλων των μαθητών! Αυτή η πράξη προκαλεί τεράστια έκπληξη -θα λέγαμε αναστάτωση- στους μαθητές και μάλιστα ο Πέτρος αντιδρά:  οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα (Ιω 13,8). Το πλύσιμο των ποδιών είναι μια πράξη, που, για μεν τους Εβραίους, εκτελείται μόνο από υπηρέτες, για δε τους Ρωμαίους, μόνο από δούλους. Με αυτή την πράξη ο Ιησούς ανατρέπει συθέμελα το τελετουργικό του ιουδαϊκού δείπνου. Μάλιστα με την πράξη αυτή εκπληρώνει ο Ιησούς τη φράση που ο ίδιος είπε: Οὕτως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι καὶ οἱ πρῶτοι ἔσχατοι (Ματθ 20,16). Ο πρώτος, ο Κύριος και Δεσπότης, είναι Αυτός ο Χριστός.

 

Καταλαβαίνετε λοιπόν τί ακριβώς εκτυλίσσεται ενώπιόν μας;

Όλες ανεξαιρέτως οι θρησκείες διδάσκουν στον άνθρωπο να γονατίζει μπροστά στο Θεό. Σε αυτό το δείπνο, ο Θεός είναι που γονατίζει μπροστά στον άνθρωπο! Εκτυλίσσεται ενώπιόν μας ένα αδιανόητο μυστήριο που μας αποκαλύπτει την μοναδική τιμή και αξία με την οποία μας ενδύει ο ίδιος ο Θεός. Ο Χριστός γονατίζει ενώπιον του Ιούδα που σε λίγο θα Τον προδώσει, ενώπιον του Πέτρου που σε λίγο θα Τον αρνηθεί και ενώπιον όλων των υπολοίπων μαθητών που θα Τον εγκαταλείψουν, θα Τον εγκαταλείψουν ανεξαιρέτως, εκτός από τις γυναίκες. Είναι ολοφάνερο πως η γονυκλισία του Θεού ενώπιόν μας δεν προκαλείται από τις αρετές μας. Η τιμή και αξία μάς δίνεται από τον ίδιο το Θεό. Αυτό σημαίνει πως κάθε άνθρωπος έχει τιμηθεί από το Θεό και ιδίως εκείνοι, που στα δικά μας ματιά, φαίνονται ως παντελώς αξιοκατάκριτοι και ελάχιστοι. Αδύνατο λοιπόν να αντικρύσουμε πλέον τον οιοδήποτε, είτε είναι άνδρας, γυναίκα, παιδί, ηλικιωμένος, άρρωστος, ξένος, παράλυτος, με βλέμμα άλλο από αυτό το βλέμμα του Θεού που μας εξυψώνει και μας χαρίζει με τέτοια θεϊκή τιμή.

 

Καταλαβαίνετε λοιπόν γιατί η θρησκεία μας είναι η «απόλυτη τρέλα»;

Δεν αφορά αυτό το βλέμμα απλώς σε κάποιο είδος ανθρώπινης αλληλεγγύης. Εξάλλου, δεν χρειάζεται να είναι κανείς χριστιανός για να εμφορείται από καλοσύνη και ανθρωπισμό. Θα τολμούσα να πω: δε χρειάζεται καν να πιστεύει κανείς σε κάποια θρησκεία για να δίνει κάποια προσοχή στους άλλους. Ωστόσο, χρειαζόμαστε το Χριστό για να μεταβάλουμε, να ανατρέψουμε την αντίληψη που έχουμε για τον ίδιο το Θεό αλλά και για τους αδελφούς μας, τους συνανθρώπους μας. Αν ο Θεός γονατίζει μπροστά στον άνθρωπο είναι ώστε εμείς οι άνθρωποι να μάθουμε να γονατίζουμε μπροστά στους αδελφούς μας. 

Και μάλιστα, δεν είναι μόνο αυτό. Υπάρχει και συνέχεια! Αντί ο Χριστός να αρκεστεί στην συνηθισμένη προσευχή-δοξολογία του δείπνου, προσθέτει την ακόλουθη φράση: «Τούτο εστί το Σώμα Μου». Στη βιβλική γλώσσα, το «σώμα» αντιπροσωπεύει και καταδεικνύει τη σύνολη ψυχοσωματική ενότητα του Προσώπου, όπου σάρκα και πνεύμα είναι αξεδιάλυτα ενωμένα. Άρα είναι το Πρόσωπο του Ιησού που προσφέρεται ολοκληρωτικά. Το Σώμα, «τὸ ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον» (Λκ 22,19) σημαίνει το Πρόσωπο που προσφέρεται εξολοκλήρου για τους άλλους, και που μέσω αυτής της προσφοράς μπορεί πλέον να μεταληφθεί, μπορεί να κοινωνηθεί.

Κάθε φορά που τελούμε τη Θεία Ευχαριστία, το κάνουμε εις «ανάμνηση του Χριστού» σύμφωνα με τα ίδια Του τα λόγια: τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν (Λκ 22,19). Για τους Εβραίους, «ποιώ ανάμνησιν» σημαίνει καθιστώ παρόντα και αναφέρω κάποιον ή κάτι ενώπιον του Θεού. Σε κάθε Θεία Λειτουργία, ο Χριστός μέσω του ιερέα που ιερουργεί στο θυσιαστήριο έρχεται και καθαγιάζει τον άρτο και τον οίνο που μεταβάλλονται σε Αυτό το Σώμα Του και σε Αυτό το Αίμα Του. 

Το να πιστεύει κανείς σε αυτή την ιερουργία, όπως εμείς οι Χριστιανοί, είναι «μωρία» για τα μάτια του κόσμου. Ιδού λοιπόν ποιος είναι Χριστιανός: αυτός που αποδέχεται και κατανοεί τη «μωρία» του Θεού. Και ακόμη περισσότερο, αυτός που εισάγεται και συμμετέχει σε αυτή τη «μωρία» του Θεού. Γιατί κατά τον Απόστολο Παύλο: «τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί» (Κορ Α 1,25). Και συνεχίζει ο Απόστολος υποδεικνύοντας τι είναι οι χριστιανοί: «ἀλλὰ τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς» (Κορ Α 1,27). Αυτό είμαστε αδελφοί μου: «τρελοί»! Και αυτή είναι η θρησκεία μας: μια θρησκεία «απόλυτα τρελών», όχι μια σύναξη ανθρωπιστών. 

Επιτρέψτε μου, αδελφοί μου, να σας δώσω τον ορισμό της «απόλυτης τρέλας», δηλαδή του να είναι κάποιος Χριστιανός. Είναι ένας ορισμός που -σας βεβαιώνω- δε θα βρείτε σε κανένα εγχειρίδιο ψυχιατρικής:

Η «απόλυτη τρέλα» είναι να βάλει κανείς όλο το μυαλό του, όλη τη διανοητική του ισχύ στην υπηρεσία της αγάπης!

+ Michel Aupetit, archevêque de Paris