Το πέμπτο κεφάλαιο απο το βιβλιο "Το μεγάλο Διαζύγιο" του   C.S.Lewis

... Προτιμώ να είμαι κολασμένος παρά να έρθω μαζί σου.'Ηρθα εδώ για να πάρω τα δικαιώματά μου, έτσι; 'Οχι για να μυξοκλαίγομαι ζητώντας λίγη ελεημοσύνη πεσμένος στα πόδια σου. Αν δεν μπορούν να με δεχτούν χωρίς εσένα, θα γυρίσω πίσω. 'Ηταν σχεδόν ευτυχισμένος τώρα που μπορούσε, με μια έννοια, να απειλήσει. 

Η γενιά του ΄30

 

Είναι και ο Τερζάκης ένας από αυτούς.

Τον θυμήθηκαν οι εξεταστές ψάχνοντας θέμα εκθέσεως για τους μαθητές υποψήφιους για την τριτοβάθμια εκπαίδευση!

Το κείμενο κάνει διαπιστωτικές διαγνώσεις, που από τότε ακόμα ισχύουν, πολύ περισσότερο σήμερα!

απόσπασμα από το «Αδελφοί Καραμάζωφ»

- Υποφέρω... απ’ την απιστία μου...

- Απιστία στο Θεό;

Πίσω, εἰς τὲς Πλάκες, ἐπάνω εἰς ἕνα βράχον ριζωμένον εἰς τὴν θάλασσαν, ἐκεῖ ἦτο τὸ σπιτάκι τῆς θεια-Σκεύως τῆς Γιαλινίτσας. Ὁ βράχος ἔβλεπε πρὸς μεσημβρίαν, καὶ ἀπὸ τὸ ἓν μέρος ἐπρόβαλλε τὸ πρωὶ ὁ ἥλιος, ἀνάμεσα ἀπὸ τρία νησάκια καὶ ἀπὸ μίαν ὑψηλὴν λευκὴν κορυφήν, χρυσώνων μὲ τὰς ἀκτῖνάς του ὅλα, τὸ πράσινον τῆς θαμνοσκεποῦς καὶ σχοινοφύτου ἀκτῆς, κλειούσης ἀνατολικῶς τὸν λιμένα, τὴν θάλασσαν ρυτιδουμένην καὶ φωσφορίζουσαν εἰς χιλίας μυριάδας ὑγρῶν πτυχῶν, πλήττουσαν τὰ Μυρμήκια, ὑφάλους μόλις ἀνεχούσας ἀπὸ τὸ κῦμα, τὸ Δασκαλειό, μικρὸν φαιοπρασινίζον νησίδιον, καὶ τὸ ὀγκῶδες καὶ ἄκομψον Μπούρτσι· χρυσώνων τὰ κατάρτια καὶ τὰς κεραίας καὶ τὰ ἐξάρτια τῶν πλοίων, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ χειμῶνος, ὅταν ὀλίγα τούτων παρεχείμαζον εἰς τὸν λιμένα. Ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος ἐβασίλευε τὸ βράδυ, σπεύδων νὰ κρυβῇ ὄπισθεν τοῦ βαθυπρασίνου βουνοῦ, τῆς Πευκόρραχης, ἀφήνων τὰ δένδρα νὰ σείωνται ἐλαφρῶς ἀπὸ τὴν αὔραν, καὶ τὰ ἀόρατα ἐκεῖνα μυρία ἔντομα νὰ τρύζωσι μελαγχολικῶς εἰς τὸ βαθὺ σκότος.

Συνέχεια από το: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - ΒΑΡΔΙΑΝΟΣ ΣΤΑ ΣΠΟΡΚΑ, Ι

 ...

― Τίνος εἶν᾽ αὐτὸς ὁ τάφος; Ποιὸς πέθανε; ἠδυνήθη νὰ ἐρωτήσῃ μὲ τρέμουσαν φωνὴν ἡ Σκεύω.

Τῆς δυστυχοῦς εἶχε κακοβάλει ὁ νοῦς της διὰ τὸν υἱόν της, καὶ ἐντεῦθεν ὁ φόβος καὶ ἡ μεγάλη ταραχὴ ἅμα εἶδε τοὺς διδύμους τάφους.

Ὁ Γιάννης ὁ Μπρίκος ἔστρεψεν ἀμελὲς βλέμμα πρὸς τοὺς τάφους, ἐσιώπησε πρὸς στιγμήν, ἔβηξε, καὶ εἶτα εἶπε:

― Μιὰ γυναίκα εἶχε πεθάνει σήμερα ἐδῶ μὲ τὸ παιδί της. Σοῦ εἶπα, θεια-Σκεύω, ποιὸς ἐρωτᾷ ἐδῶ ποιὸς θὰ ζήσῃ καὶ ποιὸς εἶναι γιὰ πεθαμό;

― Καὶ τί γυναίκα ἦτον; ἠρώτησε καθησυχάσασα ἐν μέρει ἡ Σκεύω.

Ο Μικρός Πρίγκιπας του Antoine de Saint-Exupéry είναι ένα εκπληκτικό βιβλίο. Λέει σπουδαία και πελώρια θέματα, με ένα απλό τρόπο, ώστε διαβάζεται απ’ όλους, μικρούς και μεγάλους, αφήνοντάς τους να προσλάβουν ό,τι μπορούν. Οι μικροί τις διηγήσεις και την περιέργεια, οι μεγάλοι τα θέματα και τις επισημάνσεις.

Ένα απόσπασμα από το ομώνυμο μυθιστόρημα της αμερικανίδας Marilynne Robinson. Έχει τραγική αναλογία επικαιρότητας με αυτά που ζούμε! Και τότε (1918) πριν εκατό χρόνια, αμαρτωλές αυταπάτες (πόλεμος) και τότε φαντασιώσεις συνομοσιολογικές που απαμβλύνουν τις ευθύνες και τις ενοχές!... Σαν σήμερα!! Και τότε θάνατοι πολλοί και παράλογοι και σήμερα θανατηφόρος επιδημία.

Ας το αφουγκραστούμε και αν ευκαιρούμε ας το διαβάσουμε ολόκληρο. Ευχαριστίες στον φίλο ποιητή Στέλιο Μαφρέδα, που μας το υπενθύμισε.

Το κείμενο που ακολουθεί (με κάποιες μικρές απλοποιήσεις στην ορθογραφία του) ιστορεί τα έργα και τις ημέρες του Ζώη Καπλάνη και προέρχεται από το Αναγνωστικό της Ε΄ δημοτικού του 1966, διότι πριν από μερικά χρόνια, που η φιλοπατρία δεν ήταν ντεμοντέ όπως σήμερα, οι μαθητές μας διδάσκονταν πως στον τόπο μας δεν ήταν ανέκαθεν ο βίος φιλοτομάρης και πως υπήρξαν άνθρωποι σαν τον Ζώη Καπλάνη.

«Αυτό όλο μας δείχνει τη δικαιοσύνη του Βασιλέα», είπα. «Και η δικαιοσύνη του Θεού;»

Έστρεψε προς το μέρος μου το άλογό του χαμογελώντας ακόμη. «Αυτό είναι πιο δύσκολο να το καταλάβει κανείς», είπε. «Μου φάνηκες χρήσιμος, Νίκολας Μπάρμπερ, και θα σε βοηθούσα αν μπορούσα. Σκέφτηκες πιο σοβαρά την πρότασή μου να σε αποκαταστήσω στην εύνοια του Επισκόπου σου;»

Η μακαρίτισσα Αμερικανίδα συγγραφέας Φλάνερυ Ο’ Κόνορ κυκλο­φό­­ρησε συλλογή διηγημάτων της με τον τίτλο: «Σπάνιο να σου τύχει κα­λός άνθρωπος»! Διαβάζοντας τον τίτλο εκπλήσσεται κανείς αλλά σκέ­φτε­ται ότι κάτι θα ήξερε (άραγε από τα αμερικάνικα δεδομένα μόνον;) για να το λέει.

 «Σουτ, σου είπα, μπα σε καλό σου για κορίτσι». Ένα χέρι πετάχτηκε και έστριψε το αυτί της. «Άουτς, ρε γιαγιά». «Άχνα μη βγάλεις. Άκου τον παπά, άκου τους ψάλτες». Η μικρή κατσούφιασε και έστρεψε το βλέμμα προς τα κάτω. Έβλεπε με λεπτομέρεια το μωσαϊκό, τις μικρές κόκκινες ψηφίδες, τις ξυλόγλυπτες καρέκλες με τα λουλουδάκια στα πόδια, ύστερα χασμουρήθηκε με θόρυβο και έστρεψε με ανοιχτό στόμα το βλέμμα στον ουρανό. «Ουάου, η πλα-τυ-τέ-ρα των Ου-ρα-νών», διάβασε συλλαβιστά. «Τι ωραία Παναγία, γιαγιά, πόσα αστέρια έχει γύρω. Έχει και μαντίλι στο κεφάλι της, κοίτα, κρατάει αυτό το στρουμπουλό μωράκι», φώναξε η μικρή. Η γιαγιά συνοφρυώθηκε. «Ουφ, βαρέθηκα, ρε γιαγιά» και πήρε να κλοτσάει και με τα δυο της πόδια την καρέκλα τής μπροστινής της. Η μπροστινή αποδοκίμασε με δολοφονικό βλέμμα τη γιαγιά για τη διαγωγή τής μικρής. «Βα-ρέ-θη-κα, σου λέ-ω». «Σουτ, παιδί μου, μπα σε καλό σου, δεν θα ακούσουμε λειτουργία σήμερα. Σ' το ορκίζομαι θα βγεις έξω...» «Να βγω; Τρέχω».

Η μαγεία του Παπαδιαμάντη την οποία επαινεί και παρουσιάζει ο νομπελίστας μας Οδ. Ελύτης έχει και σπουδαιότερη πλευρά, αυτήν του περιεχομένου του εσωτερικού. Όχι μόνον γοητευτική, ακριβολόγος, αλλά και ουσιαστική επισήμανση θεμάτων. Όχι μόνον εξωτερική ομορφιά, αλλά και εσωτερική ποιότητα. Αυτό είναι που τελικά γοητεύει, αλλιώς καταντά ιδιότυπη δημαγωγία και λεξιλαγνική παράθεση το παπαδιαμαντικό κείμενο.

Παραθέτουμε τρία μικρά τμήματα. Το πρώτο από τους "Χαλασοχώρηδες" για να σκεφτούμε τα πολιτικά. Το επόμενο από το ¨Λόγοι εκκλησιαστικοί και μελέται" η τελευταία παράγραφος. Και ολόκληρο το άρθρο "Εκκλησιαστικοί ρήτορες και Ιερά Σύνοδος". Τα δύο από το πέμπτο τόμο των Απάντων του ΔΟΜΟΥ. Ταύτα δε πάντα προς νουθεσίαν ημών γέγραπται. 

Τα κείμενα έχουν γραφεί το 1888...!

Ένα κείμενο αγωνίας, από τον γιο ενός παπά πεπαιδευμένου και σοφού, κοντά στον οποίον και με την παρουσία-παράδειγμα του, ο συγγραφέας του κειμένου, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, μόρφωσε εσωτερικά την σχέση του με τον Χριστό και έγινε μέλος της Εκκλησίας.

Ποτέ δεν θα το λησμονήσω! Και μόνον η ανάμνησίς του με γοητεύει και τώρα ακόμη. Τι εύμορφον Πάσχα! Νομίζω ότι έκτοτε δεν είδα πλέον τοιούτο φαιδρόν, τοιούτο μελωδικόν κ' ευώδες Πάσχα. Όλα εγελούσαν ως μικρά αθώα παιδία, όλα εμοσχοβολούσαν εις την μικράν εκείνην νήσον, όλα ήσαν λαμπροφορεμένα· τα περισσότερα παιδία είχαν φορέσει καινουργή τριζοκοπούντα υποδήματα, κ' έκαμνον κρότον και κρότον επάνω εις της πλάκες της Εκκλησίας. Τι εύμορφον Πάσχα! Την ψαλμωδίαν του, μοι φαίνεται, δεν την ήκουσα πλέον.

Σπύρος Κουτρούλης

Οι ποιητές, διασώζουν στα γραπτά τους κείμενα μια βαθιά αίσθηση του κόσμου αλλά και της γλώσσας που γράφουν .Γι’ αυτό τα δοκίμια ποιητών όπως του Ν. Καρούζου, ή του Γ. Σεφέρη, ή του Ο. Ελύτη μας ενδιαφέρουν γνωστικά καιμας γοητεύουν αισθητικά.

Από τις εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ, το 1993, εκδόθηκαν το σύντομο δοκίμιο του Ν. Καρούζου «Μεταφυσικές εντυπώσεις απ’ τη ζωή ως το θέατρο» και το 2010 η εκτενέστερη και πληρέστερη συλλογή, σε φιλολογική επιμέλεια της Ελισάβετ Λαλουδάκη με τον τίτλο «Πεζά κείμενα».

«Ο γιατρός Αλαίν Μπομπάρ, γνωστός για το αξιοθαύμαστο θαλάσσιο εγχείρημά του (το 1952 διέσχισε με μια μικρή φουσκωτή σχεδία τον Ατλαντικό από τα Κανάρια έως τις Αντίλλες μέσα σε 65 μέρες, τρεφόμενος αποκλειστικά από ό,τι είχε να του δώσει η ίδια η θάλασσα), έχει συνοψίσει πολύ εύστοχα το βασικό πρόβλημα του ναυαγού: χωρίς φαγητό μπορείς να επιβιώσεις 30 μέρες∙ χωρίς νερό μπορεί να ζήσεις 10 μέρες∙ αλλά η απελπισία μπορεί να σε σκοτώσει μέσα σε λίγες ώρες. […]

ΑΝΟΣΙΑ ΑΓΕΛΗΣ

Σε μοναχικούς περιπάτους, βλέπεις ανθρώπους ανήμπορους να συμφιλιωθούν με τη στιγμιαία μοναξιά τους. Αντί λόγου χάρη να σταθούν να ατενίσουν τη θάλασσα στήνοντας αυτί στο μέσα κυματισμό τους, τρέχουν να πάρουν κάποιο τηλέφωνο ή να σερφάρουν στα ρηχά του διαδικτύου.

-      Τι πάει να πει «ημερώσει;» 

-      Εσύ δεν είσαι απ' εδώ, είπε η αλεπού, τι γυρεύεις; 

κεφ. Η κατάρα του χρυσού σταυρού

Εκδόσεις Μάγμα 2019, σελ 164-167

Ο G. K. Chesterton (1874-1936) γεννήθηκε στο Λονδίνο και πέθανε στο Beaconsfield. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου και άσκησε έντονη κοινωνική κριτική. Επηρέασε τον Bernard Shaw, την Agatha Christie και πολλούς άλλους και επαινέθηκαν τα έργα και η σκέψη του από πλείστους όσους. Έγινε η αφορμή –με το βιβλίο του «Everlasting Man» (που μετέφρασαν και θα εκδώσουν οι εκδ. ΙΩΝΑΣ)– να γίνει χριστιανός ο C. S. Lewis και όπως έγραψε ο T. S. Eliot: ο Chesterton… «αξιώνει τη δέσμευσή μας πως το έργο που (εκείνος) έκανε στον καιρό του θα συνεχίζεται στον δικό μας»!!   

Φ. Ντοστογιέφκσι – Αδελφοί Καραμάζωφ

«- Το φοβερό και σοφό πνεύμα, το πνεύμα της αυτοκατα­στροφής και της ανυπαρξίας, το μεγάλο πνεύμα μίλησε μαζί Σου στην έρημο και τα βιβλία μας λένε πως τάχα «Σ’ έβαλε σε πειρασμό». Είναι σωστό αυτό;

Κείμενο δύο δεκαετίες ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥ

Mετάφραση: του Κωνσταντίνου Τσάτσου για την ΕΣΤΙΑ.

Ο Ρωμαίος συγκλητικός Μενένιος Άπιος που έζησε στην Ελλάδα επί ρωμαιοκρατίας, έστειλε επιστολή στον ανθύπατο Ατίλιο Νάβιο,

Το Πάσχα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Αθηναϊκή εφημερίδα «Εφημερίς»

6 Μαΐου 1888

«Αναστάσεως ημέρα και λαμπρυνθώμεν... Πάσχα το τερπνόν, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα. Πάσχα πανσεβάσμιον ημίν ανέτειλε. Πάσχα, εν χαρά αλλήλους περιπτυξώμεθα...Ω Πάσχα, λύτρον λύπης. Πάσχα άμωμον, Πάσχα μέγα, Πάσχα το πύλας ημίν του παραδείσου ανοίξαν. Πάσχα πάντας αγιάζον πιστούς...»

Μαξίμ Γκόρκι

Από το βιβλίο «Τα παιδικά χρόνια»

Στα θρησκευτικά, είχαμε δάσκαλο έναν ωραίο νεαρό παπά, με πλούσια μαλλιά. Ο παπάς δε μ’ αγαπούσε, γιατί δεν είχα την «Ιερά ιστορία της Παλαιός και της Καινής Διαθήκης», και γιατί κορόιδευα τον τρόπο που μιλούσε.

Μόλις έμπαινε στην τάξη, πρώτη του δουλειά ήτανε να με ρωτήσει: