Πλατεία Αγίου Πέτρου

                                                                                                      Κυριακή, 13 Αυγούστου 2023

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Το σημερινό Ευαγγέλιο αφηγείται μια ιδιαίτερη, εντυπωσιακή και θαυμαστή πράξη του Ιησού: Περπατάει τη νύχτα στα νερά της λίμνης της Γαλιλαίας προς τους μαθητές του που διασχίζουν τη λίμνη με μια βάρκα (βλ. Ματθ. 14:22-33). Το ερώτημα είναι: Γιατί το έκανε αυτό ο Ιησούς; Για λόγους επίδειξης; Όχι, φυσικά! Αλλά γιατί; Ίσως εξαιτίας μιας επείγουσας, απρόβλεπτης ανάγκης να βοηθήσει τους μαθητές του που εμποδίζονταν από τον αντίθετο άνεμο; Όχι, επειδή ο ίδιος είχε «σχεδιάσει τα πάντα», τους είχε βάλει να αναχωρήσουν εκείνο το βράδυ. Το κείμενο λέει μάλιστα ότι "τους ανάγκασε" (πρβλ. εδ. 22). Ίσως να το έκανε για να τους δώσει μια επίδειξη του μεγαλείου και της δύναμής του; Όμως δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα μαζί Του. Επομένως, γιατί το έκανε; Γιατί ήθελε να περπατήσει πάνω στα νερά;

Σκέψεις με αφορμή την έκδοση της συλλογής κηρυγμάτων
του π. Θεοδοσίου Μαρτζούχου, Ἂν ὁ σπόρος δὲν πεθάνει …
Κηρύγματα στὰ εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα τῶν Κυριακῶν τοῦ ἔτους

π. Χρυσόστομος Νάσσης

19η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης
Θεσσαλονίκη: Κυριακή 7 Μαΐου 2023

Χριστός Ανέστη!

Η τιμή και η χαρά που νιώθω αυτή τη στιγμή είναι μεγάλη, φίλοι μου, καθώς μου δίνεται η ευκαιρία να συμμετάσχω στο παρόν πάνελ, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση της συλλογής των εκκλησιαστικών–λειτουργικών κηρυγμάτων του π. Θεοδοσίου Μαρτζούχου με τίτλο: Ἂν ὁ σπόρος δὲν πεθάνει …
Κηρύγματα στὰ εὐαγγελικὰ ἀναγνώσματα τῶν Κυριακῶν τοῦ ἔτους, των εκδόσεων «Ἐν Πλῷ» (Αθήνα, 2022), και να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις με αφορμή την έκδοση του βιβλίου[1].

Η χαρά μου και η τιμή είναι διπλή, καθώς, πέραν του συντάκτη του έργου, θα ακούσουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τον εκλεκτό επιστήμονα, μαχόμενο Θεολόγο, συγγραφέα και φίλο, θα τολμήσω να πω, τον Θανάση Παπαθανασίου, ο οποίος έγραψε τον πρόλογο αυτού του βιβλίου. Ευχαριστώ λοιπόν θερμά τόσο τον σεβαστό πατέρα Θεοδόσιο όσο και τους εκδότες, για την όντως τιμητική πρόσκληση, αλλά και όλους εσάς για την παρουσία σας εδώ απόψε.

Όπως συνηθίζεται στις βιβλιοπαρουσιάσεις, είναι πάντα χρήσιμο να εξετάσουμε τη μεθοδολογία που υιοθέτησε ο συντάκτης του έργου, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τις προϋποθέσεις συγγραφής του και να εντοπίσουμε την ιδιαίτερη συμβολή του. Για να μη σας κουράζω, όμως, με μια ξερή επιστημονική ανάλυση, θα μου επιτρέψετε να προσεγγίσω το θέμα αυτό με ένα ομολογουμένως ανορθόδοξο τρόπο, ελπίζω, όμως, ότι θα καταλήξουμε σε ορθά συμπεράσματα. Παρακαλώ, πάτερ, διορθώστε με αν κάνω κάποιο λάθος· εσείς, άλλωστε, έχετε τον τελευταίο λόγο.

Για να πετύχουμε τον στόχο μας, θα ήθελα να μεταφερθούμε για λίγο νοερά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής της δεκαετίας του 1960. Εκεί θα συναντήσουμε τον πασίγνωστο χριστιανό ηγέτη των αφροαμερικανών των ΗΠΑ, τον Βαπτιστή πάστορα Martin Luther King Jr. Όλοι ασφαλώς τον γνωρίζουμε τoν Dr King. Θα ήθελα όμως να ρωτήσω: Πόσοι έχουμε υπόψη μας την ομιλία του με τίτλο, «Κανονικότης: Ποτέ Ξανά!»;

Η ομιλία αυτή του King, φίλοι μου, εκφωνήθηκε την Τετάρτη 28 Αυγούστου 1963, κατά τη διάρκεια της πάνδημης «Πορείας στην Ουάσιγκτον για την Εργασία και την Ελευθερία (The March on Washington for Jobs and Freedom)». Γνωρίζουμε από τις σχετικές μαρτυρίες ότι η ομιλία αυτή συντάχθηκε με τη βοήθεια του στενού συνεργάτη του King, Clarence Benjamin Jones. Ο Jones έχει πει αργότερα ότι «οι προετοιμασίες για τη μεγάλη Πορεία ήταν τόσο σύνθετες και απαιτητικές, που η ομιλία δεν αποτελούσε προτεραιότητα για εμάς» και ότι «το βράδυ της Τρίτης 27 Αυγούστου (δηλαδή, 12 ώρες πριν από την Πορεία) ο Μάρτιν δεν ήξερε ακόμα τι θα πει».

Τελικά, ο King, όπως το συνήθιζε άλλωστε, υιοθέτησε για την ομιλία το γνωστό στους αφροαμερικανούς πάστορες ρητορικό σχήμα της Αναφοράς, που συνίσταται στην επανάληψη μιας ακολουθίας λέξεων στην αρχή γειτονικών προτάσεων, προσδίδοντας έτσι μια ιδιαίτερη έμφαση και έναν ιδιαίτερο παλμό στον λόγο. Η επαναλαμβανόμενη φράση που επέλεξε ο King για κείνη την περίσταση ήταν: «Δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι όσο … (τούτο, κείνο, τ’ άλλο)» ή μια παραλλαγή της ίδιας φράσης: «Δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε ικανοποιημένοι όταν …».

Σε μια αποστροφή του λόγου, τα πλήθη άρχισαν να χειροκροτούν, διακόπτοντας έτσι τον ομιλητή με τις έντονες επιδοκιμασίες τους. Εκείνη τη στιγμή, η γνωστή αφροαμερικανή τραγουδίστρια Gospel, Mahalia Jackson, η οποία είχε τραγουδήσει λίγο πριν από την ομιλία του King και ευρισκόταν παραδίπλα στην εξέδρα των επισήμων, φώναξε: «Πες τους για το όνειρο, Μαρτίνε! (Tell them about the dream, Martin!)». Η Mahalia Jackson είχε ακούσει τον King πριν από λίγους μήνες στο Detroit να αναφέρεται στο American Dream—το Αμερικανικό Όνειρο—, το οποίο ήταν σχεδόν αδύνατο να γίνει πραγματικότητα προκειμένου περί των αφροαμερικανών.

Ο King τότε γύρισε και την κοίταξε· άφησε, στη συνέχεια, κατά μέρος το κείμενό του και ξεκίνησε να μιλάει για το όνειρό του λέγοντας: «Αν και καθημερινά αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, έχω ένα όνειρο. Είναι ένα όνειρο συνυφασμένο με το Αμερικανικό Όνειρο … (έχω ένα όνειρο, ότι μια μέρα …) (έχω ένα όνειρο … ένα όνειρο)». Με το που άρχισε να ξεδιπλώνει ο King τον ειρμό της σκέψης του, ο Clarence Jones, αφού είδε αυτό που συνέβη προηγουμένως με την Jackson, γύρισε στον διπλανό του και του λέει επί λέξη: «Δεν το ξέρουν ακόμη, αλλά ετούτοι οι 250.000 άνθρωποι που βρίσκονται εδώ, μπροστά από το Μνημείο του προέδρου Lincoln, θα βρεθούν χωρίς να το καταλάβουν στην εκκλησία»!  Θα βρεθούν …. στην εκκλησία!

Τελικά, με την έκκληση και παρότρυνση της Mahalia Jackson και τη λεπτότητα του King να ανταποκριθεί σ’ αυτήν, ἡ ομιλία με τίτλο, «Κανονικότης: Ποτέ Ξανά!» έμεινε στην ιστορία ως η ομιλία, «I Have a Dream!», η οποία, σημειωτέον, δεν είχε καμία σχέση μ’ αυτήν που είχε ακούσει προ μηνών η Jackson στο Detroit. Έτσι απροσδόκητα, ο King, μπροστά στο πλήθος, μεταμορφώθηκε και από ένας ομολογουμένως δυναμικός ρήτορας και ηγέτης των μαύρων της Αμερικής έγινε ένας φωτισμένος ποιμένας και κήρυκας του λόγου του Θεού. Ειρήσθω εν παρόδω ότι σχεδόν όλες οι βιβλικές αναφορές και τα παραθέματα (από τον απόστολο Παύλο, τον προφήτη Αμώς και τον προφήτη Ησαΐα) εντοπίζονται σ’ αυτό το τμήμα της ομιλίας: «Πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καί πᾶν ὄρος καί βουνός ταπεινωθήσεται, καί ἔσται τά σκολιά εἰς εὐθεῖαν καί αἱ τραχεῖαι εἰς ὁδούς λείας» (Ησ. μ´ 4· βλ. Λκ. γ´ 5). Θυμηθείτε τι είχε πει ο Clarence Jones στον διπλανό του: «Ετούτοι εδώ όλοι θα βρεθούν χωρίς να το καταλάβουν στην εκκλησία»!

Γιατί τα λέω αυτά; Διότι, όποιος πιάσει στα χέρια του και διαβάσει το Κυριακοδρόμιο του π. Θεοδοσίου έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται στην εκκλησία, όπως βρέθηκε το πλήθος εκείνο τότε στην Ουάσιγκτον. Και τούτο διότι τα κηρύγματα που καταγράφονται σ’ αυτό το βιβλίο εκφράζουν έναν ευαγγελικό λόγο ζωντανό, εκκλησιαστικό, λειτουργημένο, όπως εκείνον που βιώσαμε εμείς στη θεία Λειτουργία σήμερα το πρωί στον Άγιο Αντώνιο Θεσσαλονίκης. Το βιβλίο αυτό, δεν περιλαμβάνει κείμενα που προέρχονται απλά από μια αίθουσα διδασκαλίας ή από το βήμα ενός συνεδριακού κέντρου ή από τους τέσσερεις τοίχους ενός γραφείου, αλλά από τον ιερό άμβωνα και αυτή ακριβώς είναι η αξία του, διότι έχει ένα κέντρο και μία βάση: το εκκλησιαστικό γεγονός.

Αν και η λογοκλοπή είναι το μεγαλύτερο θανάσιμο αμάρτημα του επιστήμονα, επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να «κλέψω» κάτι από τον φίλτατο Θανάση Παπαθανασίου. Είχε πει για τον King «ότι όσα έκανε, τα έκανε εξαιτίας της χριστιανικής του πίστης, και όχι πλάι στη χριστιανική του πίστη ή παρά τη χριστιανική του πίστη»[2]. Παρομοίως, ο π. Θεοδόσιος λέει αυτά που λέει όχι παρά το γεγονός ότι είναι και παππάς, αλλά επειδή ακριβώς είναι παππάς. Ο λόγος λοιπόν του π. Θεοδοσίου πηγάζει από τον ιερό άμβωνα και επειδή πηγάζει από τον άμβωνα προϋποθέτει μια κοινότητα, και συγκεκριμένα την ενορία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου Πρεβέζης.

Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι οι ενορίτες του αγίου Ιωάννου λειτουργούν, εν προκειμένω, ως απλοί παθητικοί δέκτες του λόγου π. Θεοδοσίου. Αντιθέτως, είναι οι πραγματικοί συντάκτες του βιβλίου μαζί με τον π. Θεοδόσιο. Αν τον ρωτήσουμε, είμαι σίγουρος ότι ο π. Θεοδόσιος θα μας πει πως, πολλές φορές, αλλά είναι αυτά που ετοίμασε να πει στο κήρυγμα, άλλα είναι αυτά που είπε και άλλα είναι αυτά που τελικά κατέγραψε στο βιβλίο του. Ο κοινός παρονομαστής σε όλη τα στάδια της δημιουργίας είναι πάντα ο ίδιος: οι ενορίτες του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Κι εμείς, με το βιβλίο αυτό, μετέχουμε σ’ αυτό το εκκλησιαστικό γεγονός και ωφελούμαστε όπως εκείνοι και χάρη σ’ αυτούς. Ο τόμος αυτός, συνεπώς, δεν είναι μόνον του π. Θεοδοσίου, είναι τόμος συλλογικός, με τους ενορίτες του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου να ευρίσκονται στη θέση του Clarence Β. Jones και της Mahalia Jackson.

Η διαδικασία αυτή της συλλειτουργίας—της συνεργασίας για τη συν-διαμόρφωση του κηρύγματος—δεν είναι χαρακτηριστικό μόνον των σύγχρονων αφροαμερικάνων παστόρων και του ποιμνίου τους, υπάρχει και στη δική μας παράδοση. Για παράδειγμα, στην Ομιλία του στην Εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γρηγόριος Παλαμάς είπε τα εξής:

Ἐμπρὸς λοιπόν, ὦ θεῖο στρατόπεδο, ἱερὸ θέατρο, χορὸς ἁρμονισμένος μὲ τὸ οὐράνιο Πνεῦμα (απευθύνεται στους εκκλησιαζόμενους Θεσσαλονικείς), συνεργασθεῖτε μαζί μου καὶ σ’ αὐτὸν τὸν λόγο καὶ κάμετέ τον κοινόν, ὄχι μόνο ἀνοίγοντας τ᾿ αὐτιὰ καὶ ἐντείνοντας τὴ διάνοια, ἀλλὰ καὶ προσφέροντας τὴ βοήθεια δι’ εἰλικρινοῦς εὐχῆς· ἔτσι ὥστε ὁ Λόγος τοῦ Πατέρα ἀπὸ ἐπάνω ἐπιλαμβανόμενος τῶν λόγων νὰ δώση ὥστε νὰ μὴ πῶ πράγματα ἐντελῶς ἀπάδοντα, ἀλλὰ μᾶλλον νὰ συνθέσω κάτι ἐναρμόνιο στὶς φιλόθεες ἀκοές (σας).^[3]

«Συνεργασθεῖτε μαζί μου καὶ σ’ αὐτὸν τὸν λόγο καὶ κάμετέ τον κοινόν». Αυτό φαίνεται πως λέει και ο π. Θεοδόσιος στους ενορίτες του στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο σε κάθε κήρυγμά του. Θα το πούμε παραστατικά: Βίος ιερού Χρυσοστόμου Πρόκλος-απόστολος Παύλος-αυτί του Χρυσοστόμου … Αυτός που τελικά ψιθυρίζει στο αυτί σου έχει πολύ μεγάλη σημασία.

«Είναι πιο εύκολο να κολλήσεις ένα αυτί, παρά να κάνεις τους κουφούς να ακούσουν». Έτσι ξεκινάει το πρώτο κήρυγμα, που εκδίδεται στο βιβλίο του π. Θεοδοσίου. Ο π. Θεοδόσιος έχει κολλήσει αυτί, γι’ αυτό έχει και στόμα. Με τον λόγο του εμείς οι κωφάλαλοι έχουμε την ελπίδα ότι, με τη χάρη του Θεού, κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να ακούσουμε τον λόγο του Θεού και ακολούθως να πούμε με τόλμη φωνακτά: «Κανονικότης: Ποτέ ξανά»!

Και κάτι τελευταίο. Σε συνέντευξη που παραχώρησε, αφού είχαν περάσει αρκετά χρόνια από την Πορεία στην Ουάσιγκτον, ο Jones εξέφρασε τη άποψη ότι, «Εκείνη την ημέρα στην Ουάσιγκτον δεν εκφωνήθηκε μία ομιλία, αλλά δύο». Εντυπωσιακό εν προκειμένω είναι το γεγονός ότι ο π. Θεοδόσιος έχει για την ίδια ευαγγελική περικοπή δύο, τρία ακόμη και τέσσερα κηρύγματα, κάτι αρκετά ασυνήθιστο για παρόμοιες εκδόσεις. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ότι το Ευαγγέλιο γι’ αυτόν είναι κάτι ανοικτό και όχι περίκλειστο και μονοσήμαντο και, δεύτερον, ότι ο π. Θεοδόσιος δεν εκφράζει μία ιδεολογία, αλλά κηρύττει τον λόγο του Θεού.

Αλλά εδώ σταματώ, αφού σας ευχαριστήσω και πάλι για την ευκαιρία που μου δώσατε να διατυπώσω μερικές σκέψεις γι’ αυτό το βιβλίο, το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα σε κάθε ενδιαφερόμενο.

[1] Όταν κάθισα και μελέτησα το πρόγραμμα των εκδηλώσεων της 19ης Διεθνούς Εκθέσεως Βιβλίου Θεσσαλονίκης (που αριθμεί πάνω από 100 σελίδες) διαπίστωσα ότι υπάρχουν μόνο δύο παρουσιάσεις βιβλίων με κηρύγματα. Η μία έγινε χθες το απόγευμα και αφορούσε το βιβλίο: Εκατό κηρύγματα, του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα (Αθήνα: Άρτος Ζωής, 2023), και η δεύτερη είναι η αποψινή, στην οποία παρουσιάζεται το βιβλίο αυτό του πατρός Θεοδοσίου.  Και αυτό από μόνο του λέει κάτι για την αξία του έργου του π. Θεοδοσίου.

[2] Θ. Ν. Παπαθανασίου, Βασιλιάς και θερμοστάτης. Το οικουμενικό όραμα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, η πανουργία της δουλείας κι ένας θεολογικός εμφύλιος (Αθήνα: Manifest, 2019), 11.

[3] Ομιλία ΝΓ´, 5 «Εἰς τὴν πρὸς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων εἰσοδον καὶ τὸν ἐν αὐτοῖς θεοειδὴ βίον τῆς πανυπεράγνου δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας»· Παναγιώτης Χρήστου (επιμ.), Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἅπαντα τὰ ἔργα, τ. 11 (Θεσσαλονίκη: Πατερικαὶ Ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς», 1986), 266: ««Δεῦρο δή μοι θεία παρεμβολή, θέατρον ἱερόν, χορὸς ἡρμοσμένος οὐρανίῳ Πνεύματι, καὶ τόνδε μοι συνεργάσασθε τὸν λόγον καὶ ποιήσασθε κοινόν, οὐ τὰς ἀκοὰς ὑποσχόντες μόνον καὶ συντείναντες τὴν διάνοιαν, ἀλλὰ καὶ τὴν δι’ εὐχῆς εἰλικρινοῦς ἐπικουρίαν προσάγοντες· ὡς ἂν συνεφαψάμενος τῶν ὑπὲρ τῆς μητρὸς λόγων ὁ καὶ τοῦ Πατρὸς Λόγος ἄνωθεν μὴ παντάπασιν ἀπᾴδοντα φθέγξασθαι δοίη, μᾶλλόν γε μὴν καὶ περᾶναί τι δοίη ταῖς φιλοθέοις ἀκοαῖς ἐναρμόνιον».

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΜΕΝΗ ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΗ ΠΙΣΤΗ

Είχα χάσει τη μητέρα μου πολύ μικρή

Πάπα Φραγκίσκου

Βασιλική του Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 2 Νοεμβρίου 2022

Τα αναγνώσματα που ακούσαμε προκαλούν μέσα μας, μέσα μου, δύο λέξεις: προσδοκία και έκπληξη.

Παρουσίασε-εισηγήθηκε ο Μητροπολίτης Σάμου π. Ευσέβιος στην Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, που συνήλθε πριν λίγες μέρες (4-8 Οκτωβρίου 2022), το τραγικό τελικώς θέμα της ανασυγκρότησης της ενορίας και του επανευαγγελισμού των πιστών! Είπε-παρουσίασε ωραία και ενδιαφέροντα θέματα, όμως με τη λογική και τον τρόπο της ιατρικής ενημέρωσης για θέματα ασθενειών! Δηλαδή ένα ακροατήριο με (υποτίθεται) απορίες και ένας ειδήμων με εκλαϊκευτική διάθεση παρουσίασης ιατρικών θεμάτων που αφορούν το ακροατήριο! Ευγενική και light προτροπή με σκεπτικό ενεργοποίησης του θυμικού των ακροατών. Και το ακροατήριο; Αφού, μετά προσοχής ἠκροάσθη (όπως λέγανε και οι λογιότατοι) του εισηγητού, παρέπεμψε το θέμα… ad calendas Graecas! Στην Δ.Ι.Σ.! Δηλαδή σε μικρότερο και... αναρμόδιο σώμα να εξετάσει τα θέματα και να εισηγηθεί πρόταση στην Ιεραρχία! Δηλαδή... δουλειά να έχουμε! «Κρατάμε να σε κρατώ να ανεβούμε στο βουνό»!

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ

Βασιλική του Αγίου Πέτρου

Τρίτη, 30 Αυγούστου 2022

Τα αναγνώσματα αυτής της γιορτής -που προέρχονται από την ακολουθία "για την Εκκλησία"- θέτουν μπροστά μας δύο περιπτώσεις απορίας-προβληματισμού: τον προβληματισμό του Παύλου μπροστά στο σχέδιο σωτηρίας του Θεού (πρβλ. Εφεσ. 1,3-14) κι εκείνον των μαθητών, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Ματθαίου, στη συνάντησή τους με τον αναστημένο Ιησού, ο οποίος στη συνέχεια τους ανάθεσε την αποστολή να κηρύξουν σε όλα τα έθνη (πρβλ. Ματθ. 28,16-20). Ένας διπλός προβληματισμός. Ας εμβαθύνουμε σ’ αυτά τα «πεδία», όπου ο άνεμος του Αγίου Πνεύματος πνέει δυνατά, έτσι ώστε να φύγουμε από αυτή την γιορτή και από αυτή την συνέλευση των Καρδιναλίων, ακόμη πιο έτοιμοι να "διακηρύξουμε σε όλα τα έθνη τα θαύματα του Κυρίου" (βλ. Αντιφωνικό Ψαλμό).

Αυτή τη δεύτερη Κυριακή πριν τα Χριστούγεννα, ο λόγος του Θεού θέτει μπροστά μας τη μορφή του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Το Ευαγγέλιο τονίζει δύο σημαντικά σημεία: Τον τόπο όπου εμφανίζεται ο Ιωάννης, που είναι η έρημος, και το περιεχόμενο του μηνύματός του, που είναι η μετάνοια.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές,

Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια. Σας είμαι ευγνώμων, κυρία Πρόεδρε, για την παρουσία σας και τα λόγια σας. Αδελφές και αδελφοί, βρίσκομαι εδώ για άλλη μια φορά, για να σας συναντήσω και να σας διαβεβαιώσω ότι βρίσκομαι κοντά σας.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, kaliméra sas!

Σας ευχαριστώ που ήρθατε σήμερα εδώ, πολλοί από εσάς από μακρινά μέρη. Efcharistó! Χαίρομαι που βρίσκομαι μαζί σας καθώς η επίσκεψή μου στην Ελλάδα πλησιάζει στο τέλος της. Δράττομαι της ευκαιρίας για να ανανεώσω την ευγνωμοσύνη μου για την υποδοχή που έτυχα και για όλη τη δουλειά που έγινε για την οργάνωση αυτής της επίσκεψης. Efcharistó!

Ο Ξένος σαν ρωτήσει: «Ποιο είναι το νόημα της

Πολιτείας ετούτης;

Κι αυτός εδώ ο πυκνός συνωστισμός σας, το ότι

αγαπά ο ένας τον άλλονε σημαίνει;»,

Τι θ’ απαντήσετε λοιπόν; «Μαζί όλοι κατοικούμε

λεφτά να κάνουμε, ο ένας απ’ τον άλλον»; ή «Γιατί

αυτό σημαίνει κοινωνία»;

Κι ο Ξένος τότε, τότε θα αναχωρήσει και θα γυρίσει

πίσω στην έρημο.

Ω ψυχή μου, για τον ερχομό του Ξένου προετοιμάσου.

T. S. Eliot

 Ένας πλούσιος άνδρας ήρθε στον Ιησού «καθώς ξεκινούσε το ταξίδι του» (Μαρκ. 10, 17). Τα Ευαγγέλια συχνά παρουσιάζουν τον Ιησού «να ταξιδεύει»· περπατάει δίπλα στους ανθρώπους και ακούει τις ερωτήσεις και τις ανησυχίες που κρύβονται στην καρδιά τους. Μας δείχνει ότι ο Θεός δεν βρίσκεται σε αξιοπρεπή και τακτοποιημένα μέρη, μακριά από την πραγματικότητα, αλλά περπατάει πάντα στο πλευρό μας.

Η εκκοσμίκευση του Κράτους και της κοινωνίας

και η μαρτυρία της Εκκλησίας

Θεσσαλονίκη 20.9.2021

3 Ιουλίου 2021

Σεβασμιώτατοι πατέρες.

Αγαπητοί αδελφοί, κληρικοί και λαϊκοί.

Έχω την τιμητική ευθύνη να χαιρετήσω εκ μέρους των πατέρων της Μονής, των πνευματικών του τέκνων, των συγγενών του (είναι μαζί μας η ανιψιά του από τον αδελφό του Βασίλη, η κα Μαρία Καλαμαρά με την οικογένειά της), των φίλων του, τον αγαπημένο σε όλους μας π. Μελέτιο, σ’ αυτή την εναρκτήρια στιγμή της «συγκατοίκησής του» μαζί μας και πάλι, με την υπομνηστική σε μας παρουσία του σήματος – σώματός του.

Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με τρία παραδείγματα σχετικά με το θέμα μας, «πίστη και αμφιβολία». Το 1996 ο δημοσιογράφος Νοέλ Κοπαίν δημοσιεύει ένα βιβλίο, που βρήκε σημαντική απήχηση. Τίτλος του: «Αμφιβάλλω, άρα πιστεύω».

.... Βλέπω ἀνθρώπους παράφρονες καί μανιασμένους πού χαζολογοῦν. Ἀνθρώπους, πού δέν ξέρουν οὔτε τί λένε οὔτε τί διαβεβαιώνουν, πού τολμοῦν ὅμως νά ἀποφαίνονται χωρίς να γνωρίζουν καί νά ὰναθεματίζουν αὐτά πού ἀγνοοῦν, καί ἔτσι νά γίνονται γελοῖα τά δικά μας ἀπό τούς μή πιστεύοντες. Ἀνθρώπους πού οὔτε γιά σωστό τρόπο ζωῆς φροντίζουν οὔτε νά πράττουν τό καλό ἔμαθαν. ...

Του Αγίου Ιωάννου του "Δαμασκηνού" λόγος.

        Παναγιώτατε, αγαπητέ αδελφέ Βαρθολομαίε,

Όταν ήμουν Αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες, λάμβανα συχνά μέρος στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας των Ορθόδοξων κοινοτήτων της περιοχής. Σήμερα, ο Κύριος μου προσέφερε τη μοναδική  χάρη να είμαι παρών σ’ αυτή την Πατριαρχική Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου για την τέλεση του εορτασμού του αγίου Αποστόλου Ανδρέα, του πρωτόκλητου, του αδερφού του Αγίου Πέτρου, και Προστάτη Αγίου του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ἡ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου πάνω σ᾿ αὐτήν τήν γῆ, εἶναι ἡ κατάσταση ἑνός ἀρρώστου σ᾿ ἕνα νοσοκομεῖο. Μπορεῖ αὐτό νά προκαλεῖ ἄμεσα τίς σύγχρονες οὐμανιστικές καί ἐπιστημονικές ἔννοιες γιά τήν ἀνθρώπινη αὐτονομία, ἀνεξαρτησία καί πρόοδο, τί σημασία ὅμως ἔχει κάτι τέτοιο; Κατεστραμμένος εἶναι ὁ ἑκατομμυριοῦχος. Ἔχασε αὐτό πού εἶχε... ἀλλά ζεῖ. Ἄν παραδεχθεῖ τήν ἀρρώστια του καί μάθει νά ἀρνεῖται αὐτή τήν πορεία καταστροφῆς καί πεθάνει γιά τήν ἁμαρτία, τότε ὑπάρχει ἐλπίδα.

...

Η Εκκλησία της σημερινής εποχής, δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε, έχει περάσει μέσα από απίθανες καταστάσεις και αντιλήψεις. Συγκεκριμένα:

 Είχε τους Δονατιστές και τους Νοβατιανούς... ως αντιπολίτευση στην φιλάνθρωπη τοποθέτησή της για αποδοχή των αμαρτανόντων και πεπτωκότων (Lapsi) στα πρώτα χρόνια.

Είχε απαγορεύσει την εξομολόγηση στο Πατριαρχείο της Κωσταντινουπόλεως o πατριάρχης Νεκτάριος (προκάτοχος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου) λόγω διαρροών. Είχε καταργήσει, δηλαδή, την επικρατούσα δημόσια εξομολόγηση, λόγω της απειλητικής εμφάνισης κοσμικού πνεύματος στα ήθη και στην ζωή των πιστών, αφού, ό,τι ήταν σπάνιο στην αρχαία Εκκλησία, δηλαδή το θανάσιμο αμάρτημα, είχε πλέον καταντήσει σύνηθες, ενώ οι άγιοι, που αρχικώς αποτελούσαν τον κανόνα, ήταν πλέον η εξαίρεση. Τα ποσοστά είχαν αντιστραφεί!

Είχε ταυτίσει τους αμαρτωλούς με τους λεπρούς (Μεθόδιος Ολύμπου, Περί λέπρας).

Κάποιος κλέβει δύο κότες ἀπό τό κοτέτσι τοῦ παπᾶ καί μετά ἀπό καιρό ἀποφασίζει νά τό ἐξομολογηθεῖ!

- Πάτερ μου ἔκλεψα δύο κότες!

- Νά τίς ἐπιστρέψεις, λέει ὁ παπᾶς.

- Πάτερ μου, τίς θέλετε ἐσεῖς;

- Ἐγώ, τοῦ λέει ὁ παπᾶς. Ὄχι. Νά τίς δώσεις σέ κεῖνον πού τίς πῆρες.

- Ἐκεῖνος δέν τίς θέλει.

- Ἔ! Τότε κρᾶτα τες.

Βρίσκομαι σήμερα μπροστά σας με την υποχρέωση να σας παρουσιάσω ένα θέμα μεγάλο και πολύ αμφισβητούμενο. Δεν ξέρω, ή μάλλον ξέρω, ότι δεν είναι τα μέτρα μου για τέτοιου μεγέθους θέματα και το καρύδι είναι πολύ σκληρό για τα δικά μου δόντια.

Ὅπως καί ἄν ὀνομάζεται σήμερα ὁ λόγος περί Θεοῦ, εἴτε Ἐπιστήμη, εἴτε Φιλοσοφία, εἴτε Θεολογία, εἴτε Μεταφυσική, ἀναγνωρίζει πλέον ὅτι γιά τό Ὑπερβατικό μπορεῖ νά μιλήσει μονάχα ὁ Ὑπερβατικός.

Όντας εφημέριος μιας ενορίας, το πρώτο που αντιλαμβάνεσαι και ζεις, είναι το βίωμα και η παρατήρηση, ότι το εκκλησίασμα συναπαρτίζεται από δύο βασικές μεγάλες ομάδες ενοριτών. Πρώτον, αυτούς που έχουν συνείδηση της ενοριακής σχέσεως και δεσμεύσεως, έχοντας τον ναό, τον ιερέα και τους ενορίτες· πατρικό σπίτι, πατέρα και αδελφούς. Και δεύτερον, αυτούς που έχουν μια σχέση θρησκευτικής συνήθειας, αρκετά παγιωμένη αλλά και παγωμένη, ώστε να μη διανοούνται προσωπικές σχέσεις στον ενοριακό χώρο, ειμή μόνον θρησκευτικά καθήκοντα ατομικώς εκπληρούμενα.

Μη ψάχνεις για το πώς συνέβη!

Όπου θέλει ο Θεός σταματά η φυσική τάξις.

Θέλησε. Μπόρεσε.

Κατέβηκε. Έσωσε. Για τον Θεό όλα είναι δυνατά.

Σήμερα, Αυτός που είναι η μόνη πραγματικότης γίνεται άνθρωπος, γίνεται αυτό που δεν ήταν, δηλαδή πλάσμα. Ήταν Θεός και έγινε άνθρωπος, χωρίς να πάψει να είναι Θεός. Χωρίς εγκατάλειψη της θεότητος, έγινε άνθρωπος· αλλά ούτε προκόπτοντας, έγινε από άνθρωπος Θεός! Ήταν Λόγος Παντοκράτωρ και χωρίς να υποστεί φθορά, έγινε σάρκα, κρατώντας αμετάβλητη την θεϊκή Του φύση.

Όπως και σε άλλα πολλά θέματα, ιδιαζόντως και σ’  αυτό, η σύγχρονη Εκκλησία τυραννιέται από την στρεβλή ερμηνεία της παράδοσης! Έχει επικρατήσει και επιβληθεί η αντίληψη ότι παράδοση είναι η επανάληψη. Φαντάζει η «φωτοτυπία» ως δημιουργία! Μια «δημιουργία» χωρίς διακινδύνευση, αλλά με ψυχολογική ασφάλεια, την οποίαν αντλεί από την ενότητά της με το παρελθόν και την εξ αυτής (της ενότητος ως νομίζεται) γνησιότητα και αυθεντικότητα! Η Θεολογική απαίτηση της συνέχειας και συνέπειας στην διδασκαλία για την Θεότητα (Τριαδολογία) και για το πρόσωπο του Χριστού (Χριστολογία) πράγμα αυτονόητο και φυσικά απαραίτητο ως προϋπόθεση της μίας αλήθειας πάνω στα καίρια και ουσιώδη της ζωής της Εκκλησίας, διεχύθη και σε θέματα τεχνικά, δευτερεύοντα και μορφολογικά, βοηθούσης της παλαιότερης αγραμματοσύνης και απαιδευσίας.

Stat, rosa pristine,nomine

Nomina nuda tenemus.

Υπάρχει, το παλαιό ρόδο, μόνο ως όνομα·

κρατάμε γυμνά ονόματα

Μ᾿ αυτά τα λόγια, μ᾿ αυτή τη μικρή πρόταση στα λατινικά, τελειώνει ο μεγάλος συγγραφέας Umberto Eco πριν τριάντα τέσσερα χρόνια, το εντυπωσιακό μυθιστόρημά του "Το Όνομα του Ρόδου". Το ρόδο είναι η ελπιζόμενη μελλοντική ομορφιά. Είναι η ελπίδα των μελλόντων αγαθών, είναι η σπορά του καινούργιου καρπού. Στην προκείμενη περίπτωση είναι ό,τι έχει να προτείνει στην ζωή του ανθρώπου-μοναχού ένα μοναστήρι, που πρέπει ή θα έπρεπε να είναι ένα ρόδο, που θα άνοιγε στην ομορφιά των καρπών της εν Χριστώ ζωής.

..... Ας γιορτάσουμε χωρίς κακία και πονηρία, αλλά με ειλικρίνεια και αλήθεια. Πιστεύοντες στην Ομοούσιο και Άκτιστο Αγία Τριάδα, τον Πατέρα τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Πιστεύοντες στην Ανάσταση και προσδοκούντες τον Κύριο Ιησού Χριστό και πάλιν ερχόμενο όχι πλέον ταπεινά, αλλά ένδοξα, με ουράνια λαμπρότητα, μαζί με φωτεινούς αγγέλους, με φόβο και χαρά!

Ο Θεός της ειρήνης να καταξιώσει όλους μας να αναστηθούμε μαζί με τους αγίους με την Χάρη και την φιλανθρωπία του μονογενούς Υιού Του μαζί με τον Οποίον και με το Άγιο Πνεύμα αξίζει δόξα τιμή και προσκύνηση, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων.....

Σας  ευχαριστώ για την πρόσκληση να μιλήσω μπροστά σ’ αυτό το θεμελιακό καθίδρυμα για τη ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και για την ευκαιρία που μου δόθηκε να απευθυνθώ, μέσω υμών, σε περισσότερους από πεντακόσια εκατομμύρια πολίτες των 28 χωρών μελών τους οποίους εκπροσωπείτε. Επιθυμώ να εκφράσω ιδιαίτερα την ευγνωμοσύνη μου σ’ εσάς, κύριε Πρόεδρε του Κοινοβουλίου, για το εγκάρδιο καλωσόρισμα που μου απευθύνατε, στο όνομα όλων των μελών της Συνέλευσης.

Ο Αρχιεπίσκοπος του York Dr. John Sentamu χειροτόνησε και τους δύο τοπικούς Επισκόπους. Ο Αρχιεπίσκοπος του Canterbury, Justin Welby, έκανε το ακόλουθο κήρυγμα:

Ησαΐας 35.6-10, Προς Φιλιππησίους 3.7-12, Ιωάννης 6.52-58

Στο τέλος της προ των Χριστουγέννων περιόδου, συναντιόμαστε για τις παραδοσιακές ευχές. Σε μερικές μέρες θα έχουμε τη χαρά να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα· το γεγονός ότι ο Θεός γίνεται άνθρωπος για να σώσει τους ανθρώπους· τη φανέρωση της αγάπης του Θεού που δεν αρκείται να μας δώσει απλώς κάτι ή να μας στείλει κάποιο μήνυμα ή κάποιους αγγελιαφόρους, αλλά μας προσφέρεται ο ίδιος· το μυστήριο του Θεού που παίρνει πάνω του την ανθρώπινη κατάσταση και τις αμαρτίες μας για να μας αποκαλύψει τη δική του θεϊκή Ζωή, την απέραντη χάρη του και τη δωρεάν συγγνώμη του. Είναι η συνάντησή μας με τον Θεό που γεννιέται μέσα στη φτώχεια του σπηλαίου της Βηθλεέμ για να μας διδάξει τη δύναμη της ταπεινοσύνης. Τα Χριστούγεννα, πράγματι, είναι και η γιορτή του φωτός που το δέχονται όχι οι «εκλεκτοί», αλλά οι φτωχοί  και οι απλοί που περίμεναν τη σωτηρία του Κυρίου.

Α. Πώς σχηματίστηκαν και τι είναι οι Ενορίες

Ό,τι σήμερα καλούμε ενορία, αναπτύχθηκε σιγά-σιγά. Ξεκινά από την Συναγωγή, τον τόπο της πρώτης λατρευτικής συνάξεως. Ο Λουκάς περιγράφει με κάπως ειδυλλιακά χρώματα την πρώτη κοινότητα:

«Κάθε μέρα συγκεντρώνονταν με ομοψυχία στο ναό, τελούσαν την Θεία Ευχαριστία σε σπίτια, τρώγοντας την τροφή τους γεμάτοι χαρά και με απλότητα στην καρδιά. Δοξολογούσαν τον Θεό, και όλος ο λαός τους εκτιμούσε» (Πρ. 2, 46-47).

 Η 28η Οκτωβρίου 2016, είναι η 75η επέτειος του μεγάλου ΟΧΙ στη βία και την υποδούλωση, που αντέταξε η Ελλάδα το 1940, των τότε 7 εκατομμυρίων, απέναντι στην Ιταλία των 44 εκατομμυρίων.

Μετά την απόκρουση της πρώτης ιταλικής επίθεσης και την κατάληψη θέσεων του ιταλικού στρατού από τον ελληνικό στρατό, ο Μουσολίνι σχεδίασε μια δεύτερη, μεγαλύτερη επίθεση, για ν’ ανατρέψει την εις βάρος του έκβαση του πολέμου. Η γενική αναλογία ήταν 25 ιταλικές μεραρχίες έναντι 5 ελληνικών. Κεντρικό σημείο της ελληνικής άμυνας ήταν το ύψωμα 731. Απέναντι ακριβώς, σε απόσταση ασφαλείας, εγκατέστησε το παρατηρητήριό του ο ίδιος ο Μουσολίνι. Κάτι σαν Ξέρξης στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η ιταλική, ανοιξιάτικη, εαρινή αντεπίθεση, με την επονομασία «επιχείρηση πριμαβέρα» άρχισε την αυγή της 9ης Μαρτίου 1941, υπό την προσωπική επίβλεψη του Ντούτσε.

Με βάση την αντίληψη, που κυριαρχεί στα εκπαιδευτικά μας πράγματα, ο τίτλος της εισήγησής μου θα μπορούσε να κριθεί επιεικώς απαράδεκτος, γιατί:

α) Τι σχέση μπορεί να έχει η εθνική ταυτότητα με την παιδεία; Δεν πρέπει η παιδεία να είναι «υπεράνω εθνικών διαχωρισμών»; β) Πώς μπορούμε να μιλάμε για εθνική ταυτότητα στον αιώνα της παγκοσμιοποίησης, όπου οι εθνικές ταυτότητες «καταργούνται»; Η αντίδραση αυτή είναι κατανοητή. Εκφράζει τις αντιλήψεις της νεωτερικής παράδοσης στη σημερινή μεταμοντέρνα φάση της εξέλιξής της.

Δεν υπάρχει όμως μόνο η νεωτερική παράδοση στον κόσμο. Υπάρχει στην περίπτωσή μας και η ελληνική προσωποκεντρική παράδοση, η οποία βλέπει τα πράγματα αυτά εντελώς διαφορετικά.

Μια απόπειρα ψυχαναλυτικής κατανόησης της γυναίκας

ως επικίνδυνου ‘παράπλευρου προϊόντος’,

από την Βίβλο μέχρι το σήμερα.

Στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο της Σοφίας Σειράχ υπάρχει η ακόλουθη διατύπωση: Τα δάκρυα της χήρας τρέχουν στη σιαγόνα του Θεού (35, 15). Η φράση αυτή δεν είναι απλώς μία εικόνα, μία μεταφορά ή αλληγορία. Όντως ο Θεός δάκρυσε.

Τα δύο χωρία της Καινής Διαθήκης που εκφράζουν καθάρια το θέμα που στοχαζόματε τούτο το απόγευμα, μας είναι οικεία.

“Λέγει αὐτῷ Θωμᾶς· Κύριε, οὐκ οἴδαμεν ποῦ ὑπάγεις· καὶ πῶς δυνάμεθα τὴν ὁδὸν εἰδέναι; λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι᾿ ἐμοῦ”. (Ιωάννης 14:5-6)

Υπάρχουν πολλά δύσκολα προβλήματα στον χώρο της Ιατρικής επιστήμης αλλά μόνο ένα από αυτά αποκαλείται "το δύσκολο πρόβλημα". Και αυτό είναι το πρόβλημα της συνείδησης - πώς ένα περίπου κιλό νευρικών κυττάρων δημιουργεί στον άνθρωπο το «άραφο» καλειδοσκόπιο των αισθήσεων, τις σκέψεις, την συνείδηση του εαυτού του, την αίσθηση του χώρου και του χρόνου, της γύρω πραγματικότητας, τις αναμνήσεις και τα συναισθήματα που καταλαμβάνουν τον άνθρωπο την κάθε στιγμή της ζωής του.

Εισαγωγικά.

Σάλαγος λοιπόν και πάλι στον γκιαούρ οντά για το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία! Κατήχηση θα είναι το μάθημα ή διδασκαλία της πολιτιστικής υποδομής του τόπου; Το κράτος ή η διοίκηση της εκκλησίας ρυθμίζει το θέμα; Συζητάμε ή μονομερώς αποφασίζουμε; Είμαστε συναποφασίζοντες ή απλώς το κράτος λαμβάνει υπ’ όψιν τις παρατηρήσεις της Εκκλησίας, που είναι η επικρατούσα θρησκεία στον τόπο;

Ας δούμε το θέμα ως παρελθόν, κι ας σκεφθούμε με ψυχραιμία το τώρα και το μέλλον.

Πρώτη Ομιλία της  Σαρακοστής 2017

    Το Άγιο Πνεύμα μας οδηγεί στο Μυστήριο της Κυριότητας του Χριστού

1. ‘‘Εκείνος μαρτυρήσει περί εμού’’

Κάτι μου έκανε εντύπωση καθώς διάβαζα φέτος την εναρκτήρια προσευχή της Λειτουργίας της Πρώτης Κυριακής της Σαρακοστής.

Ο Θεός ο Κύριος και Δημιουργός των πάντων, αυτός που έκτισε τα πάντα με σοφία, δεν είναι μόνον φιλάνθρωπος αλλά και μακρόθυμος. Πάντοτε έτσι ήταν, έτσι είναι και έτσι θα είναι· «καλόκαρδος» και αγαθός, αληθινός, χωρίς οργή, κι όλα αυτά σε απόλυτο βαθμό. Αυτός ο Κύριος συνέλαβε ένα μεγαλειώδες και ασύλληπτο σχέδιο και το «μοιράστηκε» μόνο με τον υιό του!

Αυτό το πρωινό, κάτω από την επίδραση του φωτισμένου Λόγου του Θεού που ακούσαμε, θα ήθελα να σας προτείνω κάποιες φράσεις οι οποίες προπάντων προκαλούν τη συνείδηση όλων, ωθούν σε στοχασμό και σε συγκεκριμένη αλλαγή ορισμένων διαθέσεων.

Χρησιμοποίησε τα υλικά, μη κάνεις κατάχρηση. Αυτό σε δίδαξε και ο Παύλος. Επίτρεψε στον εαυτό σου μετρημένες απολαύσεις. Μη βουλιάξεις σε «διονυσιακή » φιληδονία. Μη γίνεσαι καταστροφέας όλων των ζώων· των μεγάλων τετραπόδων, των μικρών· των ορνίθων, των ψαριών, των συνηθισμένων, των σπανίων, των φτηνών, των ακριβών. Ας μη χρειάζεται ο ιδρώτας πολλών κυνηγών για να γεμίσει ένα στομάχι, σαν να πρόκειται για ένα βαθύτατο πηγάδι, που όσα και να του ρίξεις δεν γεμίζει. Για τους καλοφαγάδες ούτε ο βυθός της θαλάσσης δεν μένει... ανενόχλητος ούτε ποταμόψαρα μόνον ψαρεύονται αλλά και όσα θαλάσσια ζώα βρίσκονται στα βαθύτατα νερά της θαλάσσης και αυτά τα βγάζουν στην ξηρά και στον αέρα! Ούτε ξεχνιούνται τα οστρακόδερμα ακόμα και ο αχινός συλλέγεται, η σουπιά, που έρπει πιάνεται σε σαγήνη και το χταπόδι, που είναι κολλημένο στις πέτρες αποσπάται και τα κοχύλια των κατωτάτων βυθών ανασύρονται και όλα τα γένη των ζώων, όσα κολυμπούν στην επιφάνεια και τα κύματα και όσα έτυχε να διαβιούν στον πυθμένα της θαλάσσης «βγαίνουν» στον αέρα της γης με χίλιους δύο τρόπους, που σοφίζεται η φιληδονία των καλοφαγάδων.

(ή Η κάρτα του πολίτη)

          Αυτή την απορία εξέφρασε έκπληκτος στρατιωτικός, σε κληρικό που επισκέφθηκε την μονάδα του και κήρυξε στους στρατευμένους, μιλώντας τους για τον... κίνδυνο της ηλεκτρονικής κάρτας του πολίτη.

Δίχως αγάπη,

όλη η λατρεία είναι ένα ασήκωτο βάρος

ο χορός αγγαρεία,

η μουσική σκέτος θόρυβος.

Τζ. Ρουμί "O Aγαπημένος"

 Σχολιασμός και παρουσίαση

Ένα κείμενο με ιστορία 70 χρόνων και γραμμένο προ πεντηκονταετίας από τον σοφό και συνετό επίσκοπο Κοζάνης Διονύσιο. Χρήσιμο και ωφέλιμο σε όλη την Εκκλησία.

Βρισκόμαστε στο στάδιο Madinson Square Garden, ένα μέρος συνώνυμο μ’ αυτήν την πόλη. Αποτελεί το μέρος όπου συντελούνται σημαντικά αθλητικά, καλλιτεχνικά και μουσικά δρώμενα που προσελκύουν ανθρώπους όχι μόνο από αυτή την πόλη αλλά και από ολόκληρο τον κόσμο. Σε αυτό το μέρος που αντιπροσωπεύει και την ποικιλία και τα κοινά ενδιαφέροντα τόσων πολλών διαφορετικών ανθρώπων, ακούμε τα εξής λόγια: «Οι άνθρωποι που περπάτησαν στο σκοτάδι είδαν ένα εκπληκτικό και λαμπρό φως» (Ησαΐας 9, 1). Οι άνθρωποι που περπάτησαν, συνεπαρμένοι από τις δραστηριότητες τους και την καθημερινότητα τους, με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους, με τις ανησυχίες και τις προσδοκίες τους, έχουν δει ένα εκπληκτικό και λαμπρό φως. Οι άνθρωποι που περπάτησαν, με όλες τις χαρές και τις ελπίδες τους, με τις απογοητεύσεις και τις λύπες τους, έχουν δει ένα εκπληκτικό και λαμπρό φως. 

Σε κάθε εποχή, ο λαός του Θεού καλείται να συλλογιστεί αυτό το φως. Ένα φως για τα έθνη, όπως το εξέφρασε ιλαρά ο πρεσβύτης Συμεών κατά την Υπαπαντή. Ένα φως προορισμένο να λάμπει σε κάθε γωνιά αυτής της πόλης, στους συνανθρώπους μας, σε κάθε κομμάτι της ζωής μας. «Οι άνθρωποι που περπάτησαν στο σκοτάδι είδαν ένα εκπληκτικό και λαμπρό φως». Ένα ιδιαίτερο χάρισμα του λαού του Θεού είναι η ικανότητα να βλέπει, να συλλογίζεται ακόμα και στις «σκοτεινότερες στιγμές» το φως που φέρνει ο Χριστός. Ο πιστός λαός του Θεού μπορεί να δει, να διακρίνει και να συλλογιστεί την ζωντανή παρουσία Του στο μέσο της ζωής, στο κέντρο της πόλης.

Μαζί με τον προφήτη Ησαΐα μπορούμε να πούμε: «Οι άνθρωποι που περπατούν, αναπνέουν και ζουν στο μέσο ενός σκοτεινού νέφους είδαν ένα εκπληκτικό και λαμπρό φως και ένιωσαν την ανάσα του φρέσκου αέρα. Το να ζει κανείς σε μία μεγάλη πόλη δεν είναι πάντα εύκολο. Ένα πολυπολιτισμικό πλαίσιο παρουσιάζει πολλές σύνθετες προκλήσεις. Ωστόσο, οι μεγάλες πόλεις είναι μια υπενθύμιση των κρυμμένων θησαυρών που υπάρχουν στον κόσμο μας: στην ποικιλομορφία των πολιτισμών τους, των παραδόσεων τους και των ιστορικών τους βιωμάτων. Στην ποικιλία των γλωσσών τους, των εθίμων τους και των διαφορετικών διατροφικών τους συνηθειών. Οι μεγάλες πόλεις ενώνουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους εμείς οι άνθρωποι έχουμε ανακαλύψει να εκφράσουμε το νόημα της ζωής, όπου και αν βρισκόμαστε.

Αλλά οι μεγάλες πόλεις κρύβουν επίσης όλους αυτούς τους ανθρώπους που δεν φαίνονται να ανήκουν εδώ ή είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Στις μεγάλες πόλεις, πίσω από τον βρυχηθμό της κίνησης, πίσω από το «ταχύ βήμα της αλλαγής»,  τόσα πρόσωπα περνούν απαρατήρητα, διότι δεν έχουν το «δικαίωμα» να βρίσκονται εδώ, δεν έχουν δικαίωμα να είναι μέρος της πόλης. Είναι οι ξένοι, τα παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο, αυτοί που στερούνται ιατρικής περίθαλψης, οι άστεγοι, οι παραμελημένοι ηλικιωμένοι. Αυτοί οι άνθρωποι στέκονται στα περιθώρια των μεγάλων λεωφόρων μας, στους δρόμους μας, μέσα σε εκκωφαντική ανωνυμία. Γίνονται μέρος ενός αστικού περιβάλλοντος που όλο και περισσότερο θεωρείται δεδομένο, στα μάτια μας και κυρίως στις καρδιές μας. Γνωρίζοντας ότι ο Χριστός εξακολουθεί να περπατά στους δρόμους μας, ότι είναι μέρος της ζωής των ανθρώπων Του και ότι σχετίζεται με εμάς με την ατέλειωτη ιστορία της λύτρωσης, μας γεμίζει με ελπίδα. Μια ελπίδα που μας ελευθερώνει από τις δυνάμεις που μας ωθούν στην απομόνωση και στην έλλειψη ενδιαφέροντος για τις ζωές των άλλων, για την ζωή στην πόλη μας.

Μια ελπίδα που μας απελευθερώνει από άδειες «σχέσεις», από αφηρημένες αναλύσεις ή από «εντυπωσιακές» καθημερινότητες. Μια ελπίδα που δεν φοβάται την ανάμιξη, που ενεργεί σαν προζύμι οπουδήποτε  τύχει να ζούμε και να δουλεύουμε. Μια ελπίδα που μας κάνει να δούμε, ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στη μέση μιας σκοτεινής νεφέλης, την παρουσία του Θεού καθώς συνεχίζει να περπατά στους δρόμους της πόλης μας. Με τι μοιάζει αυτό το φως καθώς ταξιδεύει στους δρόμους μας; Πού συναντούμε τον Θεό, που ζει μαζί μας μέσα στο νέφος των πόλεων μας; Πώς θα συναντήσουμε τον Χριστό, ζωντανό και εν δράσει στην καθημερινότητα των πολυπολιτισμικών μας πόλεων; Ο Προφήτης Ησαΐας μπορεί να μας καθοδηγήσει σ’ αυτή την διαδικασία «μαθήσεως του να βλέπουμε». Μας παρουσιάζει τον Χριστό ως «Υπέροχο Σύμβουλο, Παντοδύναμο Θεό, Αιώνιο Πατέρα, Πρίγκιπα της Ειρήνης». Με αυτόν τον τρόπο μας παρουσιάζει τη ζωή του Υιού, ώστε η ζωή Του να γίνει δική μας ζωή.

Υπέροχος Σύμβουλος. Τα Ευαγγέλια μας διηγούνται πόσοι πολλοί άνθρωποι πλησίασαν τον Ιησού για να Τον ρωτήσουν: «Κύριε, τί πρέπει να κάνουμε;». Το πρώτο πράγμα που κάνει ο Ιησούς ανταποκρινόμενος είναι να προτείνει, να ενθαρρύνει, να δώσει κίνητρα. Συνεχώς επαναλαμβάνει στους μαθητές Του να βγουν, να βγουν έξω. Τους προτρέπει να βγουν έξω και να συναντήσουν τους άλλους όπου αυτοί βρίσκονται πραγματικά, και όχι εκεί όπου εμείς θεωρούμε ότι βρίσκονται. Βγείτε έξω, ξανά και ξανά, βγείτε έξω χωρίς φόβο, χωρίς δισταγμό. Βγείτε έξω και διακηρύξτε αυτή την χαρά που προορίζεται για όλους τους ανθρώπους.

Ο Παντοδύναμος Θεός. Στο πρόσωπο του Ιησού, ο ίδιος το Θεός έγινε Εμμανουήλ, δηλαδή ο Θεός μαζί μας, ο Θεός που περπατά δίπλα μας, που αναμιγνύεται στις ζωές μας, στα σπίτια μας, ανάμεσα «στις κατσαρόλες και τα τηγάνια μας» όπως συνήθιζε να λέει η Αγία Τερέζα του Ιησού.

Ο Αιώνιος Πατέρας. Κανένας και τίποτα δεν μπορεί να μας απομακρύνει από την Αγάπη Του. Βγείτε έξω και διακηρύξτε, βγείτε έξω και δείξτε ότι ο Θεός βρίσκεται ανάμεσά μας ως φιλεύσπλαχνος Πατέρας που ο ίδιος βγαίνει έξω, πρωί και βράδυ, για να δει αν ο γιός του επέστρεψε σπίτι και, μόλις τον δει να επιστρέφει, τρέχει να τον αγκαλιάσει. Μια αγκαλιά που θέλει να αναλάβει, να εξαγνίσει και να ανυψώσει την αξιοπρέπεια των παιδιών του. Ένας πατέρας που η αγκαλιά του είναι «χαρμόσυνα νέα για τους φτωχούς, θεραπεία για τους αρρώστους, ελευθερία για τους αιχμαλώτους, ανακούφιση για αυτούς που θρηνούν» (Ησαΐας 61, 1-2).

Πρίγκιπας της Ειρήνης. Βγείτε να συναντήστε τους άλλους και μοιραστείτε τα χαρμόσυνα νέα πως ο Θεός, ο Πατέρας μας, περπατά στο πλευρό μας. Μας απελευθερώνει από την ανωνυμία, από μια ζωή αδειανή και εγωιστική και μας φέρνει στο σχολείο των συναντήσεων. Μας απομακρύνει από την φρενίτιδα του ανταγωνισμού και την αυτο-απορρόφηση και ανοίγει μπροστά μας το μονοπάτι της ειρήνης. Αυτή η ειρήνη που γεννιέται με την αποδοχή των άλλων, αυτή η ειρήνη που γεμίζει τις καρδιές μας κάθε φορά που κοιτούμε προς αυτούς που βρίσκονται σε ανάγκη, τους αδερφούς και τις αδερφές μας.

Ο Θεός ζει στις πόλεις μας. Η Εκκλησία ζει στις πόλεις μας και θέλει να μοιάζει όπως η μαγιά στη ζύμη. Θέλει να σχετίζεται με όλους, να στέκεται στο πλευρό όλων, καθώς διακηρύσσει τα θαύματα του Υπέροχου Συμβούλου, του Παντοδύναμου Θεού, του Αιώνιου Πατέρα, του Πρίγκιπα της Ειρήνης.

«Οι άνθρωποι που περπάτησαν στο σκοτάδι έχουν δει λαμπρό και εκπληκτικό φως». Και εμείς οι ίδιοι είμαστε μάρτυρες αυτού του φωτός.

Κήρυγμα του Πάπα Φραγκίσκου στο, χωρητικότητας 20000 θέσεων, Madison Square Garden

Περιοδικό Σύναξη

Τεύχος 142, Απρίλιος-Ιούνιος, 2017

Σεβασμιώτατοι Πατέρες,

Ξεφυλλίζοντας ο καθένας μας το Ευαγγέλιο του Χριστού, βλέπει έκπληκτος ότι ο Χριστός αντιμετώπιζε τις οποιεσδήποτε αντιρρήσεις και διαφορετικές γνώμες με διάθεση ειρηνική και φωτιστική των λαθών.

"Και στη φουφού του καστανά στάχτη να γίνεις σατανά " (Μ. Κανά).

Φαίνεται πως αυτή η ‘’θεολογία’’ του λαϊκού τραγουδιού ενέπνευσε κάποιον ιερέα σε μια μεγαλούπολη της κεντρικής δυτικής Ελλάδος να παραθέσει σε προσκύνηση(!!) ένα τέτοιο διαλυτικό ‘’των του διαβόλου μηχανημάτων’’ κάστανο που του δόθηκε από τον πατέρα Παΐσιο προ 27ετίας. Βέβαια…αντί ‘’διαλύσεως’’ το πράγμα περιεπλάκη και πας νοήμων άνθρωπος και χριστιανός κατειρωνεύεται δικαίως και βασίμως όλο αυτό το βλάσφημο θέατρο, που επικαιροποίησε και πάλι την προφητεία του Χριστού: ‘’δι υμάς βλασφημείται το όνομά μου εν τοις έθνεσιν’’ (Ησαΐας 52,5).

Ευχαριστώ τους διοργανωτές του Συνεδρίου για την τιμητική πρόσκληση, και ευχαριστώ επίσης όλους τους παρόντες, προκαταβολικά, για την υπομονή να ακούσετε γνωστά και χιλιοειπωμένα πράγματα σχετικά με το κοινό καταπίστευμα του Θεού προς όλους εμάς, χριστιανούς και μη, δηλαδή την Αγία Γραφή, το οποίο όμως καταπίστευμα, καθένας από μας το προσλαμβάνει και το διαχειρίζεται με τα δεδομένα που διαθέτει, είτε ανεπιγνώστως, ανάλογα με την παράδοση μέσα στην οποία μεγάλωσε, είτε με "επιστημονική" ενάργεια και αυτεπίγνωση.

....Τα Βιβλικά κείμενα δεν παρέχουν καμιά υποστήριξη σε αυτήν την διαδεδομένη πλέον σήμερα ψευδαίσθηση του σύγχρονου ανθρώπου, ότι είναι ικανός να καταργήσει τον Θεό! Αντιθέτως θέτουν το πλαίσιο και τους όρους αυτής της σχέσης, ανθρώπου και Θεού, και προτείνουν μια επικοινωνία από την οποία ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και συνειδητοποιεί την αξιολόγησή του εκ μέρους του Θεού....

Παρουσίαση του βιβλίου ΑΣΠΟΝΔΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ

του Σταύρου Ζουμπουλάκη

ΙΩΑΝΝΙΝΑ-ΠΝ. ΚΕΝΤΡΟ

4 Νοεμβρίου 2019

Είμαι πολύ ευγνώμων για την πρόσκλησή σας να απευθυνθώ σ’ αυτή τη συνέλευση του Κογκρέσου στη «χώρα των ελεύθερων και στον οίκο των γενναίων». Θα ήθελα να πιστεύω ότι ο λόγος για την πρόσκληση αυτή είναι ότι είμαι κι εγώ γιός αυτής της μεγάλης ηπείρου, από την οποία έχουμε πάρει όλοι τόσα πολλά και προς την οποία μοιραζόμαστε μία κοινή ευθύνη.

Κάθε γιος και κόρη όποιας χώρας έχει μια αποστολή, μια προσωπική και κοινωνική ευθύνη. Η δική σας ευθύνη, ως μελών του Κογκρέσου, είναι να ικανώσετε αυτή τη χώρα, μέσω της νομοθετικής σας δραστηριότητας, να αναπτυχθεί ως έθνος. Εσείς είστε το πρόσωπο του λαού της, οι αντιπρόσωποί τους. Έχετε κληθεί να υπερασπισθείτε και να διατηρήσετε την αξιοπρέπεια των συμπολιτών σας στην ακάματη και απαιτητική επιδίωξη του κοινού καλού, γιατί αυτός είναι ο κύριος στόχος κάθε πολιτικής. Μια πολιτική κοινωνία αντέχει όταν επιζητεί, ως κλήση, να ικανοποιεί τις κοινές ανάγκες διεγείροντας την ανάπτυξη όλων των μελών της, ειδικά εκείνων που βρίσκονται σε καταστάσεις που τα καθιστούν περισσότερο τρωτά ή εκτεθειμένα σε κινδύνους. Η νομοθετική δραστηριότητα βασίζεται πάντα στη φροντίδα για τους ανθρώπους. Σε αυτό έχετε προσκληθεί, κληθεί και συνέλθει από εκείνους που σας εξέλεξαν.

Ιδέες επαναλαμβανόμενες, ή Ζωή παλλόμενη;

Θεία Ευχαριστία

Μικρόβια

Και Ναοί... αντιμικροβιακά καταφύγια

Ἡ Ἐκκλησία κατ᾿ ἀρχήν δέν εἶναι ἕνα ἵδρυμα καί πολύ περισσότερο δέν εἶναι μιά θεσμική ὑπηρεσία καί ἐγκατάσταση. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι προπαντός μιά συνέλευση πού συγκαλεῖται ἀπό τόν Κύριό της καί συνενώνεται γύρω Του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΤΗΣ 14ης ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ

ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Η  ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ  ΤΗΣ  ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Σύνδεσμος Ν.Ε.Ο.Σ. αγ. Ματθαίος. ΧΑΝΙΑ 2011

"Χαίρετε! Είμαι ο Τζίμυ Μπράουν και σας κάλεσα απόψε εδώ. Δε με ξέρετε ούτε σας ξέρω. Κι όμως όλοι δεχτήκατε αυτή την πρόσκληση και ούτε ένας σας δεν αναρωτήθηκε ποιος είναι αυτός ο άγνωστος που μας καλεί. Αλλά όλοι σας παραβλέψατε αυτή τη λεπτομέρεια προκειμένου να μη λείψετε από μια ακόμη εκδήλωση. Αυτά είχα να σας πω και γι' αυτό σας κάλεσα. Μπορείτε να συνεχίσετε. Καλή σας νύχτα!"

Η αποστολή και τα διλήμματα της Εκκλησίας μπροστά στο μάτι της βελόνας.

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ

                                           Βασιλική του Βατικανού

                                                         Πέμπτη 2 Απριλίου 2015   

« Ἡ χείρ μου συναντιλήψεται αὐτῷ καὶ ὁ βραχίων μου κατισχύσει αὐτόν»(Ψαλ [88]89,22).  Έτσι σκἐπτεται ο  Κύριος όταν λέει μέσα του : «Εὗρον Δαυὶδ τὸν δοῦλον μου, ἐν ἐλαίω ὰγίῳ μου ἔχρισα αὐτόν»(στ.21). Έτσι σκέπτεται ο Πατέρας μας κάθε φορά που «βρίσκει» έναν ιερέα. Και προσθέτει ακόμα : «Καὶ ἡ ἀλήθειά μου καὶ τὸ ἔλεός μου μετ’ αὐτοῦ… αὐτὸς ἐπικαλέσεταί με : Πατήρ μου εἶ σύ, Θεός μου καὶ ἀντιλήπτωρ τῆς σωτηρίας μου»(στ.25.27)

Αρχιεπίσκοπος Καντέρμπουρι Justin Welby

29 Ιουλίου 2015

Πάρα πολύ μεγάλο μέρος του χρόνου μας αναλώνεται σε φόβους και ανησυχίες. Ο φόβος είναι το όπλο που χρησιμοποιεί ο διάβολος κατά των χριστιανών και της εκκλησίας προκειμένου να μας οδηγήσει στην εσωστρέφεια, να μας στρέψει εναντίον του άλλου, μακριά από έναν κόσμο που έχει ανάγκη. Μπορεί να είναι ο φόβος του Ισλάμ, αλλά και ο φόβος μιας άλλης ομάδας στην εκκλησία! Μπορεί να είναι ο φόβος για την δική μας ζωή, για το χρέος, για την αμαρτία, για κρυφές αδυναμίες. Μπορεί να είναι ο φόβος για εκείνους που αγαπούμε περισσότερο ή για αυτούς που μας αγαπούν περισσότερο. Ο φόβος μπορεί να προέλθει από ένα εκατομμύριο άλλες αιτίες.