Ιωάννης Καραβιδόπουλος
Καθηγητής Θεολογικης Α.Π.Θ
π. Θεοδοσίου Μαρτζούχου, Μικρό Ευχολόγιο (στη δημοτική), εκδόσεις Ιωνάς, Πρέβεζα, 2022, σελ.255
Ο πρώτος μεταφραστής ολόκληρης της Καινής Διαθήκης στη δημοτική της εποχής του (μέσα του 17ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1638), ο μοναχός Μάξιμος Καλλιουπολίτης, ομιλεί στον Πρόλογο της έκδοσής του για την ανάγκη να καταλαβαίνουν οι πιστοί αυτά που ακούν στην Εκκλησία. Γράφει χαρακτηριστικά: «Ο σκοπός όλος εκεινών που αναγινώσκονται στην Εκκλησίαν είναι δια οικοδομήν και η οικοδομή είναι δια της γνώσεως εκεινών οπού λέγονται. Διατί πώς θέλει πιστεύσῃ τινας ή να υπακούσῃ εκείνα που λέγονται, εάν δεν γρικά;». Το ήθος του μεταφραστή φανερώνει και η ακόλουθη φράση από το τέλος του προλόγου του: «Και ηξεύρομεν καλὰ πως ετούτο το πράγμα υπερβαίνει την ημετέραν δύναμιν να το τελειώσωμεν καθὼς πρέπει· αλλὰ βλέποντες την πτωχείαν του γένους μας και οπού κανένας δεν φροντίζει, εκάμαμεν εκείνο που ημπορέσαμεν, διατί το κατὰ δύναμιν και Θεώ φίλον. Και αν είναι τίποτες καλόν, είναι όλον της χάριτος του Θεού· ειδὲ και είναι σφάλμα, τούτο όλον είναι ιδικόν μας».